Uitgelicht: expertise ‘Licht verstandelijke beperking’

Bij Veilig Thuis Noord-Holland Noord krijgen we regelmatig te maken met situaties waarbij een licht verstandelijke beperking (lvb) in het spel is. Dit vraagt om een specifieke aanpak van onze medewerkers en de organisaties waarmee we samenwerken. Hoe ziet dit eruit? Emma van het expertiseteam vertelt.  

Aanslaan hulpverlening duurt langer 
“Natuurlijk kun je mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) niet over één kam scheren. Er zijn twee aspecten die wel vaak naar voren komen als we met een lvb-persoon te maken hebben. Het betekent meestal dat het langer duurt voordat de hulpverlening aanslaat en succesvol is. Hierdoor zien we meldingen rondom gezinnen waarbinnen lvb een factor speelt, vaker terug bij Veilig Thuis. Twee is dat door de extra risicofactoren er vaker een opeenstapeling van problemen in verschillende leefgebieden ontstaat.” 

Onveilige situaties niet altijd bewust 
Mensen, vooral kinderen, met lvb zijn extra kwetsbaar. Verslavingen, schulden en ook (seksueel) geweld komen meer voor. “Schrijnend, maar ook complex. Aan de andere kant: de onveilige situaties ontstaan lang niet altijd bewust. Denk aan ouders met een verstandelijke beperking, die de zorg voor een kind dragen. Wat voor de meeste mensen normaal is, is dat voor hen niet altijd. Denk aan de moeder die haar baby op de commode verschoont. De deurbel gaat, waarna zij zonder nadenken naar de voordeur loopt. De baby kan zó van de commode vallen, maar ze doet dit niet bewust. Ze wil wel goed zorgdragen voor haar kind, maar ze kán dit simpelweg niet altijd.” 

Routine proberen te creëren  
“Daarom is het heel belangrijk dat de juiste hulp wordt geboden. Om de thuissituatie voor mensen met lvb veiliger te maken, werken we veel samen met andere organisaties, zoals Leekerweide, ’s Heeren Loo, Reigersdaal, De Rotonde (GGZ) en het GGD-programma VoorZorg. De begeleiding en ondersteuning komt dus van meerdere kanten. Soms is één keer iets uitleggen voldoende. Maar bij een persoon met lvb is het van belang om een routine te creëren, zodat de hulpverleningstools ook beklijven. Voor álle gezinnen is maatwerk van belang. Dit geldt ook wanneer er een beperking in het spel is. De ene beperking is de andere niet. Natuurlijk moeten mensen zelf ook willen. Dat is vooral lastig als zij zelf niet weten dat ze een verstandelijke beperking hebben of dit niet willen erkennen. Soms bestaat het vermoeden wel, maar is het niet officieel gediagnostiseerd of bekend.”  

Vanwege de complexiteit wordt er ook binnen Veilig Thuis Noord-Holland Noord gekeken naar wie – behalve het expertiseteam lvb – kan ondersteunen. Bijvoorbeeld als het seksueel misbruik of partnergeweld betreft. Het is dan van belang om meerdere expertises te combineren en zo tot een passend plan te komen rondom een gezin. “Op deze manier bieden we met elkaar de beste zorg op maat.”  

Netwerkpartners: elkaar blijven vinden 
Veel organisaties, hulpverlenende instanties, scholen en dus ook Veilig Thuis weten elkaar te vinden. “Dat gaat steeds beter. Regelmatig gaan we met elkaar om de tafel voor een overkoepelend overleg. Maar hier valt nog een slag in te maken. Ik denk aan het gebrek aan crisisopvang voor lvb-mensen met ook een lichamelijke beperking. Zoals de man die in een rolstoel zat, een been miste en door zijn vrouw werd mishandeld. Hij kon niet terug naar huis. Maar ook niet naar de Blijfgroep of DNO Doen, want die waren niet rolstoeltoegankelijk. De huisarts tekende ook niet voor verblijf in een verzorgingstehuis, want hier was meneer niet beperkt genoeg voor. Uiteindelijk vonden we een hotel, met extra zorg vanuit familie om hem in bed te leggen.” Zover komt het gelukkig niet altijd.  

Veilige situatie voor iedereen 
Met alle netwerkpartners, inclusief de collega’s uit andere Veilig Thuis-teams, zoekt het expertiseteam naar de stappen die gezet kunnen worden en wat binnen de mogelijkheden van de cliënt ligt. “Want ook met een beperking kun je héél veel wel! We proberen vooral eerst in gesprek te gaan. Dit betekent ons taalgebruik aanpassen. Géén ingewikkelde brieven versturen en niet te snel praten. We herhalen steeds, vatten samen en vragen of de persoon het heeft begrepen. Ze kunnen wel knikken, maar dat zegt niet altijd iets. Ons doel is altijd ondersteuning op maat voor een veilige situatie. Voor ouders, voor kinderen, voor alle betrokkenen.”